Βραχνάδα (Βράγχος φωνής)

Η βραχνάδα ή επισήμως το βράγχος της φωνής είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, το οποίο ταλαιπωρεί τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες όπου και υπάρχει έξαρση στις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Πρόκειται στην ουσία για διαταραχή στην ποιότητα της φωνής. Η φωνή αλλοιώνεται και η χροιά της αλλάζει εντελώς. Συνήθως αυτή η αλλαγή έγκειται σε προβλήματα των φωνητικών χορδών που οφείλονται είτε σε εξωλαρυγγικά είτε σε λαρυγγικά αίτια.

Τι μπορεί να προκαλέσει βραχνάδα;

Τα λαρυγγικά αίτια είναι τα εξής:

• Οι μικροβιακές και ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος.
• Καλοήθεις βλάβες του λάρυγγα: πολύποδες, κάλοι, χρόνια λαρυγγίτιδα.
• Η εισπνοή ερεθιστικών ουσιών.
• Η αλλεργία, ο χρόνιος βήχας.
• Ο τραυματισμός του λάρυγγα μετά από διασωλήνωση ή από εξωγενή αίτια (τραύμα, κάκωση, πλήξη).
• Η κατάχρηση φωνής, το έλκος ή το κοκκίωμα εξ επαφής.
• Ενδοκρινικές μεταβολές (όπως πχ. στην εφηβεία ή την εμμηνόπαυση).
• Οι διαταραχές στην κινητικότητα των φωνητικών χορδών (παράλυση, πάρεση, σπαστικότητα).
• Προκαρκινικές βλάβες (λευκοπλακία, κεράτωση).
• Ο καρκίνος του λάρυγγα.

Τα εξωλαρυγγικά αίτια που προκαλούν βραχνάδα είναι τα εξής:

• Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση.
• Η λαρυγγο-φαρυγγική παλινδρόμηση.
• Ξένα σώματα τραχείας, οισοφάγου.
• Εγκαύματα από κατάποση καυστικών ουσιών.
• Καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα.
• Νευρολογικά νοσήματα: εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Parkinson, μυασθένεια.
• Καρκίνος του πνεύμονα.
• Μεγάλη βρογχοκήλη.
• Ιατρογενή αίτια: επεμβάσεις θυρεοειδούς αδένα, καρωτίδας, αυχένα, οισοφάγου.
• Ιδιοπαθή.

Ποιες παθήσεις προκαλούν βραχνάδα;

Λαρυγγίτιδα: πρόκειται για φλεγμονή του λάρυγγα, η οποία προκαλείται από ιούς ή μικρόβια και υποχωρεί με φαρμακευτική αγωγή και ανάπαυση της φωνής. Η χρόνια λαρυγγίτιδα προκύπτει εξ αιτίας αλλεργιών, καπνίσματος και κακής χρήσης της φωνής.

Πολύποδες: πρόκειται για καλοήθεις όγκους που για να αφαιρεθούν απαιτείται χειρουργική επέμβαση.

Οζίδια: εμφανίζονται αμφοτερόπλευρα συνήθως στα χείλη των φωνητικών χορδών και συνήθως σε άτομα που κάνουν κακή χρήση της φωνής όπως τραγουδιστές, δάσκαλοι, ιερείς κτλ. Επηρεάζουν τη χροιά της φωνής και αντιμετωπίζονται με χειρουργική αφαίρεση και φωνοθεραπεία.

Φαρυγγολαρυγγική παλινδρόμηση: η παλινδρόμηση δηλαδή των υγρών από το στομάχι στο φάρυγγα και το λάρυγγα προκαλεί χρόνια λαρυγγίτιδα. Τα συμπτώματά της εκτός από βραχνάδα, είναι ο βήχας, η κακοσμία του στόματος και η χαρακτηριστική αίσθηση κόμπου στο λαιμό. Θεραπεύεται με προσεγμένη διατροφή και φαρμακευτική αγωγή.

Κατάχρηση ουσιών:

• οινοπνευματώδη ποτά: η κατάχρηση οινοπνεύματος επηρεάζει τις ικανότητες των φωνητικών χορδών, διότι μειώνονται οι εκκρίσεις στο λάρυγγα με αποτέλεσμα να προκαλείται ξηρότητα στις φωνητικές χορδές.
• κοκαΐνη: η συστηματική χρήση κοκαΐνης ερεθίζει το βλεννογόνο της μύτης, προξενεί έντονη αγγειοσύσπαση μειώνοντας τον έλεγχο της φωνής, ενώ παράλληλα τραυματίζει τις φωνητικές χορδές.

Κάπνισμα: το κάπνισμα επιδρά αρνητικά στο βλεννογόνο των φωνητικών χορδών , προκαλώντας υπεραιμία, οίδημα και φλεγμονή στις φωνητικές χορδές.

Κακοήθεις όγκοι: συνήθως προκαλούν μόνιμη βραχνάδα. Θεραπεύονται με χειρουργική επέμβαση και συνδυασμό ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας αναλόγως του σταδίου που εντοπίζονται.

Βραχνάδα : Πότε θα πρέπει να ανησυχήσετε;

• στην περίπτωση που η βραχνάδα διαρκεί περισσότερο από 3 εβδομάδες
• η βραχνάδα παρουσιάζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος
• έχετε πόνο στην περιοχή του λαιμού
• αντιμετωπίζετε δυσκολία στην κατάποση
• η βραχνάδα συνοδεύεται από δυσχέρεια στην αναπνοή
• έχετε αιμόπτυση
• παρουσία ψηλαφητής μάζας στην περιοχή του τραχήλου

Βραχνάδα : Πότε πρέπει να ζητήσετε ιατρική βοήθεια;

Όταν η βραχνάδα επιμένει συνήθως δεν πρόκειται για κάτι απλό. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η εμμένουσα βραχνάδα υποδηλώνει κάποια καλοήθεια, όπως για παράδειγμα οζίδια, κύστες, πολύποδες, πολυποειδής εκφύλιση, η οποία ταράζει τη λειτουργία των φωνητικών χορδών.

Σε περίπτωση όμως που υπάρχει κακοήθεια των φωνητικών χορδών όσο πιο έγκαιρα γίνει η διάγνωση τόσο το καλύτερο. Άρα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να λαμβάνεται η βραχνάδα αψήφιστα.

Βραχνάδα : Πώς γίνεται η διάγνωση της αιτίας που την προκαλεί;

Η διάγνωση γίνεται πολύ εύκολα στο ιατρείο μέσω λαρυγγοσκόπησης. Ο γιατρός χρησιμοποιώντας το σύγχρονο εύκαμπτο ενδοσκόπιο, πραγματοποιεί την εξέταση η οποία γίνεται εύκολα ανεκτή από τον ασθενή. Αναλόγως την περίπτωση ίσως χρειαστεί ο ασθενής να υποβληθεί και σε υπέρηχο τραχήλου ή αξονική τομογραφία.

Βραχνάδα και θεραπευτική αντιμετώπιση

Όταν πρόκειται για παροδική βραχνάδα, η οποία προκύπτει είτε λόγω αλλεργιών είτε λόγω ιογενών ή μικροβιακών λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού τότε θεραπεύεται με αφωνία, αντιβιοτικά, κορτικοστεροειδή, αντιφλεγμονώδη και φυσικά αλλαγή του τρόπου ζωής με διακοπή του καπνίσματος κτλ.

Βραχνάδα : Με ποιον τρόπο πραγματοποιείται ο καθαρισμός των φωνητικών χορδών;

Ο καθαρισμός των φωνητικών χορδών πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Η επέμβαση ονομάζεται μικρολαρυγγοσκόπηση. Ο γιατρός καθαρίζει τις φωνητικές χορδές και έπειτα στέλνει για ιστολογική εξέταση (βιοψία) τα ιστοτεμάχια που αφαίρεσε.

Βραχνάδα : Τι πρέπει να κάνουμε όταν το αποτέλεσμα της βιοψίας δείξει κακοήθεια;

Όταν διαπιστωθεί πως η βραχνάδα είναι αποτέλεσμα κακοήθειας, εάν ο καρκίνος ανιχνευθεί σε αρχικό στάδιο, τα πράγματα είναι αρκετά ευχάριστα διότι ο καρκίνος του αρχικού σταδίου θεραπεύεται σε ποσοστό 97%. Συνήθως εφόσον έχει προηγηθεί ο καθαρισμός των φωνητικών χορδών, δεν απαιτείται κάτι περισσότερο εκτός από τακτική παρακολούθηση και ενδεχομένως θεραπεία με ακτινοβολίες.

Εάν όμως ο καρκίνος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, τότε τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα. Υπάρχει σοβαρή περίπτωση να χρειαστεί να υποβληθεί ο ασθενής σε μερική ή ολική λαρυγγεκτομή σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Επομένως είναι καθοριστικής σημασίας να μην αγνοήσει ο ασθενής τη βραχνάδα, γιατί το να αναζητήσει αμέσως ιατρική βοήθεια μπορεί να αποβεί σωτήριο για την ίδια του τη ζωή.

Βραχνάδα : Τι πρέπει να κάνω για να προφυλάξω τη φωνή μου;

Οι κυριότεροι τρόποι για να προστατέψει κάποιος τη φωνή του είναι οι εξής :

• Θα πρέπει να έχει ομαλή φώνηση, δηλαδή να μη μιλά ούτε ψιθυριστά αλλά ούτε και να φωνάζει. Να έχει υπόψιν του ότι τόσο ο ψίθυρος όσο και η δυνατή φωνή προκαλούν κακώσεις στις φωνητικές χορδές.
• Θα πρέπει να ελέγχει ανά τακτά διαστήματα την υγρασία στην ατμόσφαιρα του σπιτιού του μέσω αφυγραντήρα.
• Θα πρέπει να καταναλώνει πολλά υγρά διότι ο βλεννογόνος του λάρυγγα έχει ανάγκη από συνεχή ενυδάτωση.
• Επιβάλλεται η διακοπή του καπνίσματος
• Θα πρέπει να αποφεύγεται η κατάχρηση αλκοόλ.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη βραχνάδα επικοινωνήστε με τον Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο Δρ. Πέτρο Λίτο, επιμελητή ΩΡΛ της Βιοκλινικής Αθηνών και επιστημονικό συνεργάτη του «Κέντρου Μικρο-ενδοσκοπικής χειρουργικής στην Ωτορινολαρυγγολογία».