Όλοι είναι εξοικειωμένοι με φάσεις όπως αυτή: Το βράδυ ο θόρυβος, οι ανησυχίες ή το άγχος σας εμποδίζουν να κοιμηθείτε και την επόμενη μέρα η κούραση σας παραλύει. Τι γίνεται όμως αν κοιμάστε πραγματικά αρκετά και εξακολουθείτε να αισθάνεστε εξαντλημένοι την επόμενη μέρα; Αυτό συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους που έχουν αποφρακτική άπνοια ύπνου (OSA).

Τι είναι το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας;

Όποιος πάσχει από αποφρακτική άπνοια, έχει δυσκολία στην αναπνοή ενώ κοιμάται, συνήθως χωρίς να το καταλαβαίνει. Επίσης, έχει παύσεις στην αναπνοή και νυστάζει πολύ κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση άλλων ασθενειών και μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής.

 

Υπνική άπνοια: Συμπτώματα

Τα άτομα με αποφρακτική άπνοια ύπνου συνήθως ροχαλίζουν πολύ δυνατά. Έχουν τακτικά ρηχή αναπνοή (υπόπνοια) και παύσεις στην αναπνοή (άπνοιες) που διαρκούν περισσότερο από δέκα δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Όταν υπάρχουν διακοπές στην αναπνοή μιλάμε για υπνική άπνοια.

Τα συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν υπνική άπνοια είναι:

• έντονη κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας,
• δυσκολία συγκέντρωσης,
• νυχτερινές εφιδρώσεις και συχνουρία,
• ξαφνικό ξύπνημα, μερικές φορές με ταχυκαρδία και δύσπνοια,
• ξηροστομία κατά το ξύπνημα,
• πονοκέφαλος το πρωί και
• στυτική δυσλειτουργία.

 

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Η υπνική άπνοια εμφανίζεται όταν οι μύες στους ανώτερους αεραγωγούς χαλαρώνουν. Αυτό στενεύει τον αεραγωγό στην περιοχή του λαιμού ή ακόμη τον φράζει εντελώς, προκαλώντας δυνατούς θορύβους κατά την εισπνοή και την έξοδο.

 

Φυσιολογική αναπνοή.

Αποφρακτική υπνική άπνοια.

Λόγω αυτής της αναπνευστικής διαταραχής, το σώμα δεν τροφοδοτείται με επαρκές οξυγόνο. Επιπλέον, ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση μειώνονται. Το αναπνευστικό κέντρο στον εγκέφαλο «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου» και ενεργοποιεί ένα ερέθισμα αφύπνισης.

Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός ύπνου διακόπτεται, η καρδιά αρχίζει να χτυπά πιο γρήγορα και η αρτηριακή πίεση αυξάνεται. Αυτή η σύντομη αντίδραση αφύπνισης ονομάζεται επίσης «διέγερση». Εάν εμφανίζεται επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της νύχτας, μπορεί να σας αποτρέψει από το να πέσετε σε βαθύ ύπνο που κάνει έναν καλό βραδινό ύπνο ξεκούραστο.

Εκτός από τη σοβαρή παχυσαρκία, συχνά παίζουν ρόλο και οι ιδιαιτερότητες στο στόμα και το λαιμό. Αυτά περιλαμβάνουν υπερτροφικές/μεγάλες αμυγδαλές, μια πολύ μικρή κάτω γνάθο, τη θέση της γλώσσας και μια μεγάλη μαλθακή υπερώα. Η μαλθακή υπερώα είναι το μαλακό μέρος του ουρανίσκου στο πίσω μέρος του λαιμού.

Πολλές φορές διαταράσσεται και η ρινική αναπνοή λόγω ενός στραβού ρινικού διαφράγματος και υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών ή υπερτροφίας των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια). Το να ξαπλώνετε ανάσκελα, ενώ κοιμάστε μπορεί να προάγει το ροχαλητό και τις αναπνευστικές διαταραχές, αλλά σπάνια είναι η μοναδική αιτία.

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ καθώς και υπνωτικά χάπια και ηρεμιστικά χαλαρώνουν επίσης τους αναπνευστικούς μύες και μπορεί να αυξήσουν την άπνοια ύπνου.

Υπνική άπνοια: Συχνότητα

Η αποφρακτική άπνοια είναι πιο συχνή στους άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι περίπου το 5% των ανδρών και το 3% των γυναικών έχουν αποφρακτική άπνοια ύπνου. Η πιθανότητα εμφάνισης αποφρακτικής άπνοιας ύπνου αυξάνεται σταθερά από την ηλικία των 45 ετών.

 

Συνέπειες

Η σοβαρή άπνοια ύπνου σας κάνει να αισθάνεστε συνεχώς αδύναμοι και κουρασμένοι. Λίγος ξεκούραστος ύπνος επηρεάζει και τη διάθεση.

Επιπροσθέτως, τα άτομα με αποφρακτική άπνοια ύπνου είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση και άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις. Επομένως, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να πάθουν καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή αρρυθμία.

Διάγνωση

Εάν συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι, μια περαιτέρω εξέταση σε εργαστήριο ύπνου μπορεί να είναι χρήσιμη. Εκεί, ο ύπνος παρακολουθείται με συσκευές εγγραφής και βιντεοκάμερα. Εκτός από την αναπνοή, καταγράφονται επίσης οι σφυγμοί, η αρτηριακή πίεση και το οξυγόνο στο αίμα, οι κινήσεις των ματιών και των ποδιών κατά τον ύπνο και τα εγκεφαλικά κύματα.

Τα αποτελέσματα της μέτρησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση των διαφόρων σταδίων του ύπνου. Σε άτομα με υπνική άπνοια, μπορεί να καταγραφεί πόσο συχνά σταματά η αναπνοή, πόσο διαρκούν, σε ποια στάδια ύπνου και σε ποια θέση σώματος εμφανίζονται. Εξετάζεται επίσης πώς επηρεάζουν το καρδιαγγειακό σύστημα και την περιεκτικότητα σε οξυγόνο στο αίμα.

Θεραπεία

Εάν είστε υπέρβαροι, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από την υπνική άπνοια. Υπάρχουν επίσης πολλές διαφορετικές θεραπείες διαθέσιμες για την ανακούφιση της άπνοιας ύπνου ανάλογα με το αίτιό της. Αυτές περιλαμβάνουν συσκευές για υποστήριξη νυχτερινής αναπνοής (CPAP), βοηθήματα τοποθέτησης του σώματος κατά τον ύπνο και ειδικοί νάρθηκες κάτω γνάθου.Τέλος, το όφελος από τα διαθέσιμα μέχρι στιγμής φαρμακευτικά μέσα δεν έχει αποδειχθεί.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Ενδεχομένως ο εξειδικευμένος ΩΡΛ ιατρός να  σας προτείνει:

• Φαρυγγοϋπερωιοπλαστική, επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται μέρος της ευμεγέθους μαλθακής υπερώας. Επιπλέον, οι αμυγδαλές μπορούν να αφαιρεθούν ή να μειωθούν σε μέγεθος κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας ,όπως επίσης και να μειωθεί το μέγεθος της υπερτροφικής σταφυλής.
• Ευθειασμό του ρινικού διαφράγματος σε περιπτώσεις σκολίωσης ρινικού διαφράγματος και συρρίκνωση των κάτω ρινικών κογχών με ραδιοσυχνότητες, εάν αυτές είναι διογκωμένες.
• Αφαίρεσης των υπερτροφικών αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) σε περιπτώσεις υπερτροφίας αυτών.

Αυτά τα μέρη των ιστών περιορίζουν τους αεραγωγούς στην υπνική άπνοια.

Χρήσιμες οδηγίες

• Αποφύγετε διεγερτικά, όπως καφέ και τσάι, και βαριά γεύματα το βράδυ τέσσερις έως έξι ώρες πριν τον ύπνο, καθώς μπορεί να διαταράξουν τον ύπνο.
• Μην καπνίζετε και μην πίνετε αλκοόλ το βράδυ, καθώς η κατανάλωση αλκοόλ και νικοτίνης το βράδυ μπορεί επίσης να διαταράξει τον ύπνο σας. Το αλκοόλ χαλαρώνει τους αναπνευστικούς μυς σας ακόμη περισσότερο, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της άπνοιας ύπνου.
• Φροντίστε για ένα ήσυχο, άνετο και με κατάλληλη συσκότιση μέρος για ύπνο με ευχάριστη θερμοκρασία.

 

Η αποφρακτική υπνική άπνοια μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από έναν έμπειρο και εξειδικευμένο ωτορινολαρυγγολόγο. Ο Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Πέτρος Λίτος με μεγάλη εμπειρία σε τέτοιες παθήσεις βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας προσφέρει την κατάλληλη θεραπεία βάσει της εξατομικευμένης διάγνωσης.

Επικοινωνήστε με τον ιατρό για οποιαδήποτε απορία σχετική με την αποφρακτική υπνική άπνοια και τους τρόπους αντιμετώπισής της.